15. Gender kontra Graff

Mam problem z nazwaniem siebie. Zwykle używam pojęcia queer, bo to pojemny worek, do którego wrzuca się wszystko, co nie przystaje do tzw. normy. Nie odnajduję się w typowej roli kobiecej ani w roli męskiej, moja płeć kulturowa nie pasuje do płci biologicznej, jestem więc – uwaga – dzieckiem ideologii gender. Po ostatniej histerii katolickiego kleru, pojęcie to stało się modne. A skoro tyle się o nim mówi, to może w końcu powinienem się tym zainteresować? Do tej pory naiwnie sądziłem, że pozostając praktykiem gender nie będę musiał konfrontować się z teorią, także przez wzgląd na dotychczasowe doświadczenia: poznane przeze mnie ideolożki gender interesowały się głównie kulturową rolą kobiet. Pomijały rolę mężczyzn, jeśli nie wiązała się ona z opresją względem kobiet. Mnie z kolei ciekawią normy jakie mężczyźni narzucają innym mężczyznom, których sam byłem przez ponad dwadzieścia lat – ok, to mocne słowo – ofiarą.

No dobrze, to szukam tekstu o ideologii gender i trafiam na świeży felieton Agnieszki Graff pt. Gender polski listopadowy, zainspirowany burdami z okazji tegorocznego święta niepodległości. Myślę sobie – ciekawa sprawa, bo nie dość, że mówi o kulturowej roli mężczyzn, to jeszcze poddaje analizie polski ruch nacjonalistyczny. Ale zamiast interesującej lektury jest klops - taka mamałyga ze stereotypów, w której płeć biologiczna przyspawana jest do płci społeczno-kulturowej, ubarwiona klasycznymi sloganami w stylu: samczość, fallus czy święto testosteronu.

Mam poczucie, że za podobny tekst, ale nasycony stereotypami o kobietach i kobiecości, w którym płeć biologiczną poplątano by z płcią kulturową, autor skazałby się na powszechne potępienie – i słusznie. Wkurzony na tekst Agnieszki Graff postanowiłem być złośliwy, poeksperymentowałem i oto trawestacja pt. Gender wyprzedażowy:

Chcę napisać o kobiecości - tej najbardziej kobiecej i polskiej: prosto z solarium z galerii handlowej, z grubą warstwą tapety i kosmicznymi tipsami, które przeszkadzają w obsłudze iPhone'a; maszerującej w zwiewnym pastelowym szaliczku na wyprzedaż. Idzie ta kobiecość przez miasto upstrzone morzem pomników i całą sobą woli, by zamiast pomników brykało stado kucyków; żeby skakały radośnie na lilaróż łące – i to nie gender wierzga, żaden konstrukt społeczny, bo ja wiem, że w tej kobiecości pierwsze skrzypce gra biologia. Dzień wyprzedaży jest dniem progesteronu.

Pokuszę się o eksperyment myślowy: gdyby wyfiokowaną pannę ścisnąć jak cytrynę, powstałby esencjonalny sok z pastelowych hormonów. Po jego zażyciu nawet najbardziej zatwardziały nacjonalista bawiłby się lalkami Barbie, a jego orle gniazdo w mgnieniu oka zmieniłoby się w tęczowe królestwo, i portret Winnickiego robiłby za księżniczkę. Co i tak ma pewnie miejsce w niejednym patriotycznym folwarku, ale ja nie o tym...

W dniu wyprzedaży kobiety brawurowo manifestują swoją niepodległość, a frustrację codziennego dnia niwelują kupnem szałowej kreacji czy gustownego pantofelka. Pal sześć budżet domowy, tego dnia nikomu i niczemu nie podlegają: ani prawu, ani żadnym normom rodzinnym czy społecznym. Brzydzą się demokracją, bo polityka to przecież nie ich sprawa, a sklep? W sklepie hulaj dusza: strzel se mejkap, zrób paznokcia, zastaw się, a postaw się. Za tytaniczne poświęcenie jest niebywała nagroda: wyglądasz pięknie – powiedzą bliscy.

Łatwo zauważyć, że sednem kobiecości jest zabawa w dom i przebieranki. To kipi z każdej dziewczyny, którą spotkasz w galerii handlowej. Już w przedszkolu i podstawówce można zauważyć, jak świecą im się oczy na widok lalek i błyszczyka, i żadna z nich nie chce kopnąć piłki czy strzelić z pistoletu. W liceum dziewczyny regularnie śpią po trzy godziny, bo muszą o świcie umyć włosy i zrobić wystrzałowy mejkap, a na zajęciach namiętnie studiują katalogi z ciuchami, zamiast połykać Żołnierzy Wyklętych. Kobiety są wyjątkowo podatne na marketing, to chyba wada genetyczna - i to jest straszne.

Mam cichą nadzieję, że za pomocą państwowego bata uda się ukrócić ten obłęd. Nie bardzo jednak wiem, co mielibyśmy dać kobietom w zamian. Może jakąś namiastkę męskości?

No dobra, dosyć tych złośliwości, a potrafię szczypać, jeśli ktoś lub coś mnie wkurzy - a Agnieszka Graff tym razem przesadziła. Dlaczego? Bo jej tekst to nietrafiony głos w dyskusji o gender. Głos, który zamiast uczciwie rozmawiać o płci kulturowej, nieznośnie miesza ją z płcią biologiczną. Raz czytamy o gender, a raz o testosteronie i nie ma między nimi wyraźniej granicy. Bo na potrzeby felietonu swobodnie można skakać z jednego na drugie, najwidoczniej. Tylko co z tego poplątania może wynieść mniej wyrobiony czytelnik? Że gender listopadowy to jednak męskość listopadowa, a dobry tatuś-państwo powinien nauczyć chłopców samokontroli? Czym? Klapsem? Czy terapią hormonalną?

Czytam teraz książkę o elicie weimarskich Niemiec, której przedstawiciele z entuzjazmem i wiarą położyli naukowe podwaliny nazistowskiej ideologi i całkiem przypadkiem trafiłem na gender-fragment:
 

Począwszy od jesieni 1914 roku, niemiecki przemysł zabawkarski, lider światowej produkcji i jeden z największych eksporterów w tej dziedzinie, zaczął dostrajać się do wymogów kultury wojennej. Niektóre firmy […] wytwarzały zabawki mające bezpośredni związek z wojną czy też z walką. W ten sposób […] trywializowano przemoc: zabawki, odrealniając wojnę, były częścią życia codziennego dzieci […] Wysiłek pedagogiczny, jakiego dokonało społeczeństwo i państwo, przekładał się także na uzasadniający konflikt dyskurs, którego nie skąpiono dzieciom i młodzieży w szkołach i liceach […] Ideałem, do którego dążyli pedagodzy, była […] młodzież wypełniona wdzięcznością wobec bohaterów, który oddawali życie na froncie, w obronie kraju: mobilizacja umysłów, mobilizacja serc […]

Ok, tylko po co trywializować przemoc i oswajać dzieci z wojną, wychowując je w kulcie oręża, skoro i tak - jak pisze Agnieszka Graff - małym chłopcom […] niezawodnie świecą się oczy do pistoletów; skoro w grze uczestniczy biologia, a samczość tylko czeka na swój karnawał? No właśnie. A skoro tak, to czy biologia dyktuje dziewczynkom miłość do kucyków, domków dla lalek i wózków dziecięcych? No jednak nie.

Jeśli chcemy uczciwie rozmawiać o płciach społeczno-kulturowych, a ideologię gender traktujemy poważnie, to – na boga – pozbądźmy się myślenia, że każdy posiadacz siusiaka skażony jest grzechem pierworodnym męskości, co oznacza niebezpieczeństwo dla otoczenia, no chyba że zawczasu odpowiednio utemperujemy delikwenta... i temu podobne brednie.

Tak już zupełnie nawiasem - wyznaję może mało popularną zasadę, że nie ma wyzwolenia kobiet bez wyzwolenia mężczyzn.

PS Gigantyczna wagina, stojąca przed Teatrem Wielkim w Łodzi, jest rzeczywiście paskudna.